به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ چندی است که برخی از مسئولین در تلاش هستند برای آسودگی جامعه مصوبه‌ای در حوزه سلامت به جهت ایجاد دسترسی راحت‌تر به دارو، اجرایی نمایند که البته نکته جالب اینجاست که متخصصین و مقامات عالی حوزه سلامت مخالفت صریح خود را اعلام نموده و بیشتر از سوی وزرای اقتصاد و ارتباطات مورد تایید یا حتی تاکید می‌باشد.
به عنوان فعال دانشجویی در حوزه علوم پزشکی، که سلامت و نگرانی برای مردم همواره دغدغه و بخش عمده ی روزمره مان می‌باشد از انتهایی شروع می‌کنم که از ابتدا تا به الان در آن گیر کرده‌ایم! عجیب است که بحث زیرساخت‌ها عملا برای ما مطرح نبوده و نیست و معلوم نمی‌شود تا چه زمانی قرار است تصمیمات و مصوبات ناگهانی تبعات منفی را پیاپی رهنمون این جامعه نماید؟
تصمیمات ناگهانی و تبعات آن
آنگاه که وزارت بهداشت برنامه‌ای جهت نظارت و حفظ اطلاعات بیماران در پی اجرای طرح فروش آنلاین داروها در پلتفرم‌های موجود ندارد و مخالفت می‌کند، نقش وزیر اقتصاد و وزیر ارتباطات عملا نامفهوم است. اصلا چرا باید در چرخه‌ای که به خوبی در حال فعالیت است دست برد؛ حال آنکه شاهد کمبودی در این خصوص نیستیم؟ دقیقا چه کسانی مدعی عدم دسترسی به داروخانه و خدمات مربوط به آن هستند که برای مشکل دیده نشده دنبال راه حل هستند؟
حال آنکه اگر واقعا تمایل به مشکل گشایی دارند، بهتر است که مشکلات گمرکی و دسترسی‌های مردم که در تخصص وزارت اقتصاد است مورد توجه قرار گیرد؛ یا حداقل شفاف سازی که همواره خواسته مردم است را مورد توجه قرار داده و وضعیت مالیاتی همین پلتفرم‌های دیجیتال را برای مردم تبیین کنند، بهتر است اینگونه بگوییم، نظام سلامت و جامعه مشکلی با تکنولوژی و همگامی با آن ندارد.
پس خواستاریم که وزیر فناوری و ارتباطات فکری به حال نسخ الکترونیک و پهنای باند فعلی داشته باشند تا مدام مشکل قطعی سیستم در داروخانه ها و... و عوامل این چنینی وجود نداشته باشد، یا چرا پیگیر کارت هوشمند سلامت برای مردم نیستند که عینا مصداقی از تکنولوژی و نیز راحتی مردم و همچینن پیشرفت پروسه درمانی با وجود دسترسی مناسب به اطلاعات پزشکی بیماران بوده و همچنین امکان کلاهبرداری‌هایی چون نسخ آنلاین که در همین پلتفرم‌های دیجیتال موجود نیز با آنها درگیر هستیم را میزداید.
پس بهتر نیست آقایان مسئول ابتدا چاره اندیشی برای حوزه‌های مورد تخصصشان که از قضا مشکلاتشان هم کم نیست، داشته باشند و حوزه سلامت را به متخصصان خودش واگذار کنند؟!
کاسبی با اطلاعات مردم در پلتفرم‌های خصوصی
حال آنکه امکان سواستفاده احتمالی از اطلاعات جمع آوری شده از بیماران در سرورهای خصوصی متعلق به این پلتفرم‌ها توسط عوامل داخلی آنها و یا هک شدن توسط عناصر خارجی متصور است، نمی‌توان آن را با ساده انگاری و ساده سازی نادیده گرفت؛ جدا ازینکه امنیت ملی در خطر است، فضا برای کاسبی با این اطلاعات نیز فراهم خواهد شد.
چه کسی می‌تواند تبعات امنیت اطلاعاتی بیماران و تخلفات پلتفرم‌ها را پاسخگو باشد؟! حال آنکه تعدادی از همین پلتفرم ها، پیش ازین نیز فعالیت غیرقانونی را شروع کرده بودند و همچنان ادامه می‌دهند و سلامت مردم نیز به همین شکل تحت الشعاع عملکرد آنها قرار می‌گیرد. آقایان؛ جریمه‌ها به قطع بازدارنده نیستند؛ کما اینکه مهر پرونده فروش داروی سقط جنین که پس از دو سال، پنج میلیون تومان جریمه شد، هنوز خشک نشده است!
و یا چه کسی می‌تواند تضمین کند که مردم با کارشکنی این پلتفرم‌ها و عواملشان مواجه نمیشوند و تسلط مطلق آنها با دسترسی به مگادیتا ها و به مرور حتی تعیین تجویز پزشکان و حذف مسیر مسئولیت پذیری در حوزه عوارض جانبی و یا سورتینگ داروها، دست به حذف شرکت‌های داخلی داروسازی نزده و کشور را به طور کامل زیر یوغ واردات نکشند؟
ماهم خوب میدانیم، دسترسی تسهیل شده و راحتی مردم بسیار حائز اهمیت است ولی نه به قیمت از دست رفتن آرامش روانی و امنیت اطلاعاتی آنها و نیز کمرنگ شدن تدریجی ارتباط داروسازان با بیمار که به قطع عامل انحراف درمان از مسیر صحیح آن خواهد بود؛ کما اینکه خود می‌تواند منجر به القای شدید مصرفی با رفتارهای تبلیغاتی برای سوددهی بیشتر و نیز آسیب جبران ناپذیر سلامت مردم باشد.
از طرفی فضا برای شکل گیری رانت و سواستفاده‌های احتمالی درجهت ورود انواع داروهای نایاب به بازار سیاه و قاچاق با توجه به عدم وجود زیرساخت نظارتی مناسب با توان فعلی بر فضای دیجیتال با همه وسعت آن نیز در پی خواهد آمد.
معضلات طرح فروش آنلاین دارو
بازهم اگر رجوعی به محرمانه بودن اطلاعات بیماران نماییم، بعد دیگری که سلامت روان جامعه و بیماران می‌باشد نیز نباید نادیده گرفته شود. آیا تضمینی وجود دارد که هیچ سهامدار غیربومی در این پلتفرم‌ها دست نداشته باشد و امکان بیوتروریسم، زیر سوال رفتن امنیت ملی و عملا مستعمره اطلاعاتی شدن به قطع منتفی باشد؟
بعید نیست که با پیش گرفتن چنین مسیری بدون تفکر، زیرساخت و تایید متخصصین حوزه؛ به زودی با شکست آن مواجه شده و مجبور به واردات نیروی متخصص و داروسازانی خارج ازین مرز و بوم نیز باشیم.
حتی اگر قرار باشد این روش برای صرفا توزیع و پخش دارو صورت گیرد، باید مدت‌ها وقت صرف شده تا نیروی انسانی متخصص تربیت شود، نیروهایی با پیشینه کاملا مشخص و معین و علم بر چگونگی حفظ شرایط و حمل دارو تا مقصد؛ چه رسد به واگذاری کامل حوزه به چنین افراد غیرمتخصصی!
برای مثال تخلف یک داروخانه یا مسئول فنی با شفافیت کامل پیشینه می‌تواند منجر به حذف آن داروخانه از مدار توزیع گردد که مشکلی برای مردم ایجاد نمی‌کند چرا که سیستم‌های خدمت رسانی دیگری به کرات موجود هستند، اما سوال اینجاست که با توجه به توضیحات مذکور، چگونه می‌توان چنین پلتفرم‌هایی را جریمه کرد حال آنکه فرمان هدایت سلامت مطلقا به آنها واگذار خواهد شد؟ آیا می‌توان به همین راحتی حذفشان نمود؟؟
سوال آخر اینکه چرا مجلس نسبت به تمام مشکلات عدیده من جمله تامین بیمه‌ها در پرداخت مطالبات داروخانه‌ها و بدهی‌های آنچنانی به شرکت‌های پخش، سکوت کرده و موضوع فروش اینترنتی دارو با پلتفرم‌های فعلی برایشان حائز اهمیت گردیده است؟!
و در آخر طبق بند ۷ ابلاغیه سیاست‌های کلی سلامت مقام معظم رهبری، تربیت نظام شامل سیاست گذاری‌های اجرایی، برنامه ریزی‌های راهبردی، ارزشیابی و نظارت با وزارت بهداشت می‌باشد نه وزارت اقتصاد و ارتباط و...
یادداشت از تینا خواجوند؛ دبیر انجمن اسلامی دانشجویان ١٣۴٨ دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
